थंडीच्या दिवसात गोधडीची मायेची ऊब हरवली

थंडीच्या दिवसात गोधडीची मायेची ऊब हरवली

थंडीच्या दिवसात गोधडीची मायेची ऊब हरवली .... अकोले,ता.३: थंडीचे दिवस आले की,आई,आजीने तयार केलेल्या साडीच्या गोधड्या बाहेर यायच्या मात्र आधुनिक काळात आई आजीच्या गोधडीची जागा ब्लॅंकेट,रजई ने घेतली आहे त्यामुळे ग्रामीण भागातील महिलांचा रोजगार कमी झाला आहे .मात्र आजही आदिवासी भागात गोधडी हा प्रकार कमी अधिक प्रमाणात पाहायला मिळतो घरात जुनं वस्त्र असेल, नऊवारी, सहावारी साडी असेल तर ती साडी फेकून अथवा फाडून टाकण्यापेक्षा त्या साडीचं एक वस्त्र मायेने विणलं जात होतं. जाडसर धागा आणि जाडसर सुईने साडीचे चार फेरे करून किंवा त्यात अजून काही वस्त्र टाकून ती गोधडी तयार करण्याचं कसब घरातील गृहिणींना अगदी छान जमायचं. फावला वेळ कसा घालवायचा, असा कधी त्यांच्यासमोर प्रश्न पडला नसावा सहसा. कारण, या गृहिणींच्या हाताला प्रचंड काम असायचं. गोधडी शिवतानाचा वेळ कसा जायचा तेही कळायचं नाही, शिवाय छानशी गोधडीही शिवून व्हायची. मायेची ऊब दाटायची या गोधडीत. थंडी अलगद मावायची या गोधडीत. घरचं विणकाम, आईच्या हातची शिलाई, रंगांचा अनोखा नजराणा, ही गोधडी माझी, हा रंग माझा असं ठरवून आईने शिवलेली गोधडी शिलाई करण्याच्या आधीच घरातल्या घरात बुक होऊन जायची. गोधडीचे टाके भुलवतात मनाला. टाक्यांचे एकसारखे प्रमाण त्या गोधडीवर एखाद्या नक्षीप्रमाणे उमटून जाते. एखादी कलाकुसरही या टाक्यांच्या मार्फत केली जाते. अलीकडे गोधडीचे प्रमाण फारसे अनुभवास मिळत नाही. गोधडीची शिलाई करण्याचे, पण एक कसब आहे. टाक्यांचे प्रमाण एकाच प्रकारचे, एकाच टाईपमध्ये शिलाई केलेले दिसून येतात. गोधडीत एक ना अनेक प्रकारच्या वस्त्रांचा वापर केला जातो. कपडय़ांचे कटिंग करून वेगवेगळय़ा डिझाईन करून त्या गोधडीवर शिलाई केल्या जातात. हाती शिलाई करण्याचे कसब काही ठरावीक जणींनाच अवगत असते. त्यात वेळही भरपूर जातो. त्यामुळे झटपट गोधडी शिलाई करण्यासाठी मशीनचाही वापर केला जातो. गोधडीवर सुंदर नक्षीकाम केलेले असेल, तर ती गोधडी अधिक आकर्षित दिसते. त्यावर कपडय़ांचे कट लावले जातात. तर काही वेळा त्यावर कापड कापून त्याची डिझाईन बनविली जाते. गोधडीवर चौकोनी, त्रिकोणी तुकडे कापून लावणे, किंवा दोन ते तीन रंगात गोधडी साकारणे, त्यावर कलाकुसर करणे आदीमुळे गोधडीचे नवे रूपही न्याहाळता येते. आपल्याकडील जुनी वस्त्र टाकून देण्यापेक्षा त्याच्या गोधडय़ा शिलाई करून घेतल्या, तर गरिबांचा त्या आधार बनू शकतात. गरिबांना त्या गोधडीची ऊब मिळू शकते. लहान बाळासाठी, तान्हुल्यासाठी काही ठिकाणी आजही छोटय़ा-छोटय़ा गोधडय़ा साकारल्या जातात. तर काही संस्थांमार्फतही गोधडी शिलाईची प्रशिक्षणे घेतली जातात. गरिबांना, निराधारांना या गोधडय़ा मायेची ऊब देणा-या ठरतात. सुरक्षितता प्रदान करणा-या ठरतात. थंडीमध्ये विशेषत: गोधडीचा वापर केला जातो. एरव्ही त्यांची जपणूक करताना त्यांचे स्थान ट्रंकेमध्ये दिसून यायचे आणि थंडीची चाहुल लागली की, या गोधडय़ा पुन्हा काढल्या जायच्या. आजच्या युगात फॅशनच्या जमान्यात गोधडीचे रूप हे साधेसे समजले जाते. जास्त वापर होताना दिसून येत नाही. त्याची जागा आता नव्या उबदार चादर, ब्लांकेटनी घेतल्याचे दिसून येते. गोधडीचं रूप हे जुनं असलं तरी मायेची ऊब त्यात सतत सामावलेली दिसून येते. अलीकडे घराघरात गोधडी दिसणं तसं दुर्मीळच!